آزمایش خون ، ادرار ، مدفوع ، پاپ اسمير

* آزمايشات انعقاد خون
CT : مقاديرB.U.N بطور ساده زمان لخته شدن خون را نشان مي‌دهد.
PT زمان پروترومبين : از علل افزايش PT به تنهايي، مي‌توان به كمبود فاكتور VII و XIII اشاره كرد. از عل افزايش PT كمبود فاكتورهاي I، II، V و X اشاره كرد.
PTT : از علل افزايش PTT به تنهايي مي‌توان به كمبود فاكتورهاي VIII، IX، XI و XII اشاره كرد.
TT : زمان ترومبين – با اختلالات مربوط به فيبرينوژن، دچار افزايش مي‌شود.

* آزمايشات فاز التهابي و ايمني
ESR : سرعت رسوب گويچه هاي سرخ آزمايشي كلي و غير اختصاصي كه در تمام بيماري هاي التهابي بالا مي رود
C-Reactive-protein یا CRP : نشانگر التهاب حاد است . در بسياري از بيماري هاي خود ايمني و التهابي و عفوني و همچنين در انتهاي بارداري بالا مي رود
Anti-DNA,RF,ANA,…(آزمايشات خود ايمني) : هر كدام از اين فاكتور ها يا هر يك از انواع آنها در انواع خاصي از بيماري هاي خود ايمني بالا مي روند و احتمال ابتلا به اين بيماري ها را مطرح مي سازند.

* آزمون خوني بارداري
بتا HCG : مقادير بالاي بتا HCG ، معمولاً نشاندهنده حاملگي مي‌باشد ولي در موارد نادر، در تومورهاي تخمدان، بارداري چندقلو و برخي حاملگيهاي غيرطبيعي، بيش از حد انتظار بالا مي‌رود.

* آزمون هاي عملکرد تيروئيدي
T4 (كل T4) : در هيپرتيروئيدي (پركاري تيروئيد به دلايل مختلف) و داروهايي همانند استروژن، متادون و كلوفيبرات بالا مي‌رود.
T3 (كل T3) : در تيروئيديت، پركاري تيروئيد، سرطان تيروئيد و مصرف برخي داروها بالا مي‌رود. در بيماريهاي مزمن و سوء تغذيه، كم‌كاري تيروئيد و مصرف برخي داروها پايين مي‌آيد.
FT4 (آزادT4) : ميزان هورمون تيروكسين كه در خون آزاد است (و به پروتئين‌ها متصل نيست) را نشان مي‌دهد. به همين دليل تحت تأثير بيماريهاي ديگر قرار نمي‌گيرد.
RT3U : نشاندهنده برداشت هورمون T3 توسط خون است و همانند T4 در بيماريهاي مختلف بالا يا پايين مي‌رود.
TSH : توسط هيپوفيز ترشح مي‌شود و باعث ترشح هورمونها از تيروئيد مي‌گردد. در كم‌كاري تيروئيد و مصرف برخي داروها، مقدار آن افزايش مي‌يابد.

* آزمون عملكرد كبد
SGPT یا ALT : در بيماريهاي كبدي، بيماريهاي كليوي، پانكراتيت، مصرف الكل ميزان آن بالا مي‌رود. همچنين در بسياري از بيماريهاي التهابي ميزان آن افزايش مي‌يابد.
SGOT یا AST : در بيماريهاي قلبي، پانكراتيت، بيماريهاي كبدي، بيماريهاي عضلاني، مصرف الكل و آسيب‌هاي جسماني ميزان آن بالا مي‌رود. همچنين در بسياري از بيماريهاي التهابي ميزان آن افزايش مي‌يابد.
AL.ph فسفاتاز قليايي : در رشد استخواني، بدخيمي‌ها، ترميم شكستگي‌ها، بيماري پاژه، بيماريهاي كبدي، نارسايي قلبي، بارداري، پركاري غده پاراتيروييد و بسياري بيماريهاي ديگر بالا مي‌رود.
Bilirubin : افزايش آن باعث بروز پديده زردي مي‌شود. در آسيبها و بيماريهاي كبدي، انسداد مجاري صفراوي، هموليز و گرسنگي ميزان آن افزايش مي‌يابد. انسداد مجاري صفراوي و بيماريهاي مربوط به آن، منجر به بالا رفتن بيلي‌روبين مستقيم مي‌شوند.
Albumin : در حالاتي نظير كم آبي و ديابت بي‌مزه، ميزان آن افزايش مي‌يابد. در بيماريهاي كبدي، CF، سوء تغذيه، IBD، برخي بيماريهاي كليوي و كبدي، برخي انواع بدخيمي‌ها و برخي بيماريهاي بافت همبند ميزان آن كاهش مي‌يابد.

* آزمايش مدفوع
در اين آزمايش، مقدار اندكي از مدفوع، از جهت وجود انگل و باكتريهاي غيرطبيعي، همچنين وجود خون، مورد ارزيابي ميكروسكوپي قرار مي‌گيرد . علاوه بر تشخيص خون و عفونت، آزمايش مدفوع در تشخيص برخي بيماريهاي گوارشي و تغذيه‌اي نيز كمك‌كننده است. – در صورت وجود خونريزي قابل توجه از دستگاه گوارش (همانند زخم معده)، در مدفوع مقادير زيادي خون در مدفوع ديده مي‌شود. ولي خونريزي‌هاي كوچكتر و مزمن‌تر، تنها با آزمايش ميكروسكوپي قابل مشاهده هستند. به وجود مقادير اندك خون در آزمايش ميكروسكوپي، خون مخفي يا Occult Blood (به اختصار: O.B) گفته مي‌شود. – از آنجا كه درصد زيادي از حجم مدفوع از باكتريهاي طبيعي روده تشكيل شده، در آزمايش مدفوع، فقط وجود انگلها يا باكتريهاي بيماريزا گزارش مي‌گردد. – ممكن است قبل از انجام آزمايش، از شما خواسته شود از خوردن غذاها يا داروهاي خاصي پرهيز نماييد. عدم توجه به اين دستورات، ممكن است به گزارش مثبت كاذب يا منفي كاذب وجود خون در مدفوع بيانجامد.

* آزمايش ادرار
color : رنگ ادرار، علاوه بر بيماريهاي مختلف، از نوع غذا و ميزان مايعات مصرف شده نيز تأثير مي‌گيرد.
S.G وزن مخصوص : علاوه بر برخي بيماريها، به ساعت انجام آزمايش، ميزان مصرف مايعات و ميزان فعاليت و ورزش نيز بستگي دارد.
گلوكز، كتون، پروتئين : در صورت وجود در ادرار، ممكن است نشانه اختلال عملكرد كليه يا برخي بيماريهاي متابوليك باشند.
نيتريت، گلبول سفيد و گلبول قرمز : وجود گلبول سفيد (Leukocytes) يا گلبول قرمز در ادرار ممكن است بدليل عفونت يا آسيب مجاري ادراري باشد.
(U/C) كشت ادرار : طولاني‌تر از آزمايش ساده ادرار است. نمونه ادرار جهت رشد باكتريهاي بيماريزا كشت داده مي‌شود و در صورت وجود باكتري، حساسيت آن به آنتي‌بيوتيكهاي مختلف، ارزيابي و گزارش مي‌شود.

* آزمون‌هاي عملكرد كليه‌
خون :
BUN اسيداوريك و كراتينين خون : مقاديرB.U.N اسيداوريك و كراتينين خون، در بسياري از بيماريهاي كليه، همچنين در برخي بيماري‌هاي كبد، عضلات و … افزايش مي‌يابد.
ادرار :
پروتئين ادرار ۲۴ ساعته : در بسياري از بيماريهاي كليه مقدار آن افزايش مي‌يابد. از آنجا كه مقدار پروتئين و كراتينين ادرار در ساعات مختلف شبانه‌روز بسيار متغير است، جمع‌اوري دقيق و صحيح ادرار در طول ۲۴ ساعت اهميت فراواني در نتايج اين دو آزمايش دارد.
Creatinine (ادرار ۲۴ ساعته) : در بارداري، فعاليت شديد و برخي موارد ديگر بالا مي‌رود. در بسياري از بيماري‌هاي كليه، نارسايي قلبي، شوك و كم‌آبي پايين‌ مي‌آيد.

* آنتي‌ژن اختصاصي پروستات
PSA : نوعي گليكوپروتئين (تركيبي از پروتئين و قند) است كه در سلولهاي پروستات در مردان وجود دارد. اين آنتي‌ژن، به مقادير كم در خون تمامي مردان يافت مي‌شود ولي در بيماريهاي پروستات، مقدار ان بالا مي‌رود. از آنجايي كه اين آزمون،‌ ممكن است در مواردي بطور كاذب، منفي باشد، لازم است همواره همراه با معاينات باليني انجام گردد. بهرحال انجام معاينه باليني بهمراه اندازه‌گيري سطح PSA، در مردان ميانسال و بعد از آن، در تشخيص زودهنگام بيماريهاي پروستات، بخصوص سرطان پروستات، بسيار مفيد است.

* آنزيمهاي قلبي
CK : در بيماريهاي قلبي و سكته قلبي، عفونتهاي ويروسي، كم‌كاري تيروئيد، بيماريهاي عضلاني، فعاليت و استرس شديد ميزان آن بالا مي‌رود. CK-MB بسيار اختصاصي‌تر است ولي در بيماريهاي عضلاني و نيز در ورزشكاران ممكن است بالا برود.
Troponin T Troponin I : در انفاركتوس و ايسكمي قلبي افزايش مي‌يابد. بسيار اختصاصي است ولي ممكن است در آنژين صدري ناپايدار و نارسايي مزمن كليه هم بالا رود.
AST : در نارسايي حاد كليه، انفاركتوس قلبي، هپاتيت، كم‌خوني، پانكراتيت، بيماريهاي ويروسي و عضلاني ميزان آن بالا‌ مي‌رود.
LDH : در انفاركتوس قلبي، بيماري كبدي، كم‌خوني، پانكراتيت و آسيب عضلاني، مقادير آن (با تأخير) بالا مي‌رود.

* اسمير دهانه رحم
در آزمايش پاپ اسمير، با نمونه‌برداري از سلولهاي سرويكس، احتمال بروز ناهنجاري يا بيماري در اين بخش از دستگاه تناسلي زنانه بررسي مي‌گردد. سرويكس، به محل اتصال رحم به واژن گفته مي‌شود و ازجمله شايعترين مكانهاي بروز سرطان در زنان است.پاپ اسمير، راهي مناسب جهت تشخيص زودهنگام يا جلوگيري از بروز سرطان سرويكس است. در روش پاپ اسمير، به كمك يك برس ظريف و كوچك، از سلولهاي مخاط سرويكس نمونه‌برداري مي‌شود و بررسي لازم بعمل مي‌آيد. توصيه مي‌شود تمامي بانوان متأهل بين ۲۰ تا ۶۵ سالگي، هر ۳ تا ۵ سال تحت آزمايش پاپ اسمير قرار گيرند. چنانچه آزمايش پاپ اسمير، دچار درجاتي از تغييرات باشد، ممكن است بنا به صلاحديد پزشك، نياز به دفعات بيشتري از پاپ اسمير، يا آزمايشهاي ديگر باشد. چنانچه آزمايش پاپ اسمير به موقع انجام شده باشد، بيش از ۹۵% از تغييرات گزارش شده در پاپ اسمير، به حالت طبيعي برمي‌گردند و ساير موارد نيز بخوبي قابل درمان مي‌باشند.

* چربيهاي خون، كلسترول و تري‌گليسيريد
TG (تري گليسريد) : در چاقي، برخي اختلالات ارثي، بيماريهاي كبد، كليه و پانكراس، مقدار آن بالا مي‌رود. در سوء تغذيه، مقدار آن پايين مي‌آيد.
Cholesterol کلسترول خون : علاوه بر نوع تغذيه، در كم‌كاري تيروئيد، ديابت، بارداري و برخي بيماريهاي كليه و كبد بالا مي رود. ممكن است كلسترول بصورت خانوادگي بالا باشد.
LDL : افزايش آن با افزايش خطر عوارض قلبي – عروقي همراه است.
HDL : در صورت كاهش به كمتر از ۴۰، خطر عوارض قلبي – عرقي افزايش مي‌يابد. نسبت LDL به HDL ۴ باشد.

* شمارش كامل سلولهاي خون
Hg (هموگلوبين) ، RBC (گلبول قرمز) : هموگلوبين، مسئول حمل اكسيژن در داخل سلولهاي قرمز خون است. پرخوني، كمبود مزمن اكسيژن، تشنگي، از عوامل افزايش RBC و Hg مي‌باشند. كاهش اين مقادير، نشانه كم‌خوني (به هر دليل) مي‌باشد.
HCT (هماتوكريت) : هماتوكريت، بيانگر حجمي از خون است كه توسط سلولهاي قرمز اشغال شده و به اندازه و تعداد سلولهاي قرمز بستگي دارد. شاخصهاي ديگر، نشانه‌هايي از حجم متوسط سلولهاي قرمز و ميزان هموگلوبين موجود در آنها مي‌باشد. دانستن آنها در تشخيص نوع كم‌خوني يا ساير بيماريهاي مرتبط به سلولهاي قرمز، مفيد است.
WBC (گلبول سفيد) : در عفونت حاد، التهاب، صدمات و سرطانهايي مثل لوسمي بالا مي‌رود. در برخي بيماريهاي ايمني، پس از برخي بيماريهاي ويروسي و برخي بيماريهاي مادرزادي كاهش مي‌يابد.
Differential : نوتروفيلها، ائوزينوفيلها، بازوفيلها. لنفوسيتها و مونوسيتها، هركدام درصد خاصي از سلولهاي سفيد را تشكيل مي‌دهند و در جريان بيماريهاي مختلف التهابي و عفوني، رده‌هاي مختلفي از آنها تغيير مي‌كنند.
Plt (پلاكتها) : افزايش تعداد آنها با افزايش خطر تشكيل لخته در خون و كاهش تعداد آنها با خطر اختلال در انعقاد خون همراه است. به دلايل متعددي ممكن است تعداد پلاكتها در خون تغيير كند.

* گازهاي خون شرياني
PH : نشاندهنده ميزان اسيديته خون. مقادير آن تحت تأثير كاركرد صحيح كليه، ريه و متابوليسم بدن است.
PCO2 : نشاندهنده فشار گاز دي‌اكسيد كربن و اكسيژن مقادير آنها تحت تأثير عملكرد ريه‌هاست.
PO2 : نشاندهنده فشار گاز دي‌اكسيد كربن و اكسيژن مقادير آنها تحت تأثير عملكرد ريه‌هاست.
HCO3 : بسته به عملكرد ريه، كليه، اسيديته و متابوليسم بدن، تغيير مي‌كند.
O2 (اشباع اكسيژن) : نشاندهنده كفايت اكسيژن‌رساني خون به بدن

* هورمونهاي جنسي زنانه
LH : افزايش شديد آن در ميانه چرخه قاعدگي، منجر به تحريك تخمك‌گذاري مي‌شود. پس از آن بمدت يك هفته بالا مي‌ماند تا باعث ترشح پروژسترون از جسم زرد گردد.
FSH : FSH باعث رسيدگي تخمكها و ترشح استراديول در نيمه اول چرخه قاعدگي مي‌شود.
estradiol استراديول : همزمان با تحريك تخمدان و بلوغ تخمكها، ميزان آن بالاتر مي‌رود. در بررسي تخمدانها، جفت و غدد فوق كليه داراي كاربرد است.
progesterone پروژسترون : پس از تخمك‌گذاري، پروژسترون داخل رحم را جهت بارداري آماده مي‌كند. در اوايل بارداري، سطح پروژسترون، همچنان بالا مي‌رود.
prolactin پرولاكتين : از غده هيپوفيز ترشح مي‌شود و مسئول نمو پستانها و ترشح شير است. در بيماريهايي مثل آدنوم هيپوفيز، استرس و كم‌كاري تيروئيد ميزان آن بالا مي‌رود.

* با تشکر از جناب آقای  دکتر مرادی به دلیل همکاری در تنظیم مطالب فوق – دکتر ع.ح. سردار

 

Blood Test Reference Range Chart
Test	Reference Range (conventional units)
17 Hydroxyprogesterone (Men)	0.06-3.0 mg/L
17 Hydroxyprogesterone (Women) Follicular phase	0.2-1.0 mg/L
25-hydroxyvitamin D (25(OH)D)	8-80 ng/mL
Acetoacetate	❤ mg/dL
Acidity (pH)	7.35 – 7.45
Alcohol	0 mg/dL (more than 0.1 mg/dL normally indicates intoxication) (ethanol)
Ammonia	15 – 50 µg of nitrogen/dL
Amylase	53 – 123 units/L
Ascorbic Acid	0.4 – 1.5 mg/dL
Bicarbonate	18 – 23 mEq/L (carbon dioxide content)
Bilirubin	Direct: up to 0.4 mg/dL
	Total : up to 1.0 mg/dL
Blood Volume	8.5 – 9.1% of total body weight
Calcium	8.5 – 10.5 mg/dL (normally slightly higher in children)
Carbon Dioxide Pressure	35 – 45 mm Hg
Carbon Monoxide	Less than 5% of total hemoglobin
CD4 Cell Count	500 – 1500 cells/µL
Ceruloplasmin	15 – 60 mg/dL
Chloride	98 – 106 mEq/L
Complete Blood Cell Count (CBC)	Tests include: hemoglobin, hematocrit, mean corpuscular hemoglobin, mean corpuscular hemoglobin concentration, mean corpuscular volume, platelet count, white Blood cell count
Copper	Total: 70 – 150 µg/dL
Creatine Kinase (CK or CPK)	Male: 38 – 174 units/L
	Female: 96 – 140 units/L
Creatine Kinase Isoenzymes	5% MB or less
Creatinine	0.6 – 1.2 mg/dL
Electrolytes	Test includes: calcium, chloride, magnesium, potassium, sodium
Erythrocyte Sedimentation Rate (ESR or Sed-Rate)	Male: 1 – 13 mm/hr
	Female: 1 – 20 mm/hr
Glucose	Tested after fasting: 70 – 110 mg/dL
Hematocrit	Male: 45 – 62%
	Female: 37 – 48%
Hemoglobin	Male: 13 – 18 gm/dL
	Female: 12 – 16 gm/dL
Iron	60 – 160 µg/dL (normally higher in males)
Iron-binding Capacity	250 – 460 µg/dL
Lactate (lactic acid)	Venous: 4.5 – 19.8 mg/dL
	Arterial: 4.5 – 14.4 mg/dL
Lactic Dehydrogenase	50 – 150 units/L
Lead	40 µg/dL or less (normally much lower in children)
Lipase	10 – 150 units/L
Zinc   B-Zn	70 – 102 µmol/L
Lipids:
Cholesterol	Less than 225 mg/dL (for age 40-49 yr; increases with age)
Triglycerides	10 – 29 years	53 – 104 mg/dL
	30 – 39 years	55 – 115 mg/dL
	40 – 49 years	66 – 139 mg/dL
	50 – 59 years	75 – 163 mg/dL
	60 – 69 years	78 – 158 mg/dL
	>  70 years	83 – 141 mg/dL
Liver Function Tests	Tests include : bilirubin (total), phosphatase (alkaline), protein (total and albumin), transaminases (alanine and aspartate), prothrombin (PTT)
Magnesium	1.5 – 2.0 mEq/L
Mean Corpuscular Hemoglobin (MCH)	27 – 32 pg/cell
Mean Corpuscular Hemoglobin Concentration (MCHC)	32 – 36% hemoglobin/cell
Mean Corpuscular Volume (MCV)	76 – 100 cu µm
Osmolality	280 – 296 mOsm/kg water
Oxygen Pressure	83 – 100 mm Hg
Oxygen Saturation (arterial)	96 – 100%
Phosphatase, Prostatic	0 – 3 units/dL (Bodansky units) (acid)
Phosphatase	50 – 160 units/L (normally higher in infants and adolescents) (alkaline)
Phosphorus	3.0 – 4.5 mg/dL (inorganic)
Platelet Count	150,000 – 350,000/mL
Potassium	3.5 – 5.0 mEq/L
Prostate-Specific Antigen (PSA)	0 – 4 ng/mL (likely higher with age)
Proteins:
Total	6.0 – 8.4 gm/dL
Albumin	3.5 – 5.0 gm/dL
Globulin	2.3 – 3.5 gm/dL
Prothrombin (PTT)	25 – 41 sec
Pyruvic Acid	0.3 – 0.9 mg/dL
Red Blood Cell Count (RBC)	4.2 – 6.9 million/µL/cu mm
Sodium	135 – 145 mEq/L
Thyroid-Stimulating Hormone (TSH)	0.5 – 6.0 µ units/mL
Transaminase:
Alanine (ALT)	1 – 21 units/L
Aspartate (AST)	7 – 27 units/L
Urea Nitrogen (BUN)	7 – 18 mg/dL
BUN/Creatinine Ratio	5 – 35
Uric Acid	Male	2.1 to 8.5 mg/dL (likely higher with age)
	Female	2.0 to 7.0 mg/dL (likely higher with age)
Vitamin A	30 – 65 µg/dL
WBC (leukocyte count and white Blood cell count)	4.3-10.8 × 103/mm3
White Blood Cell Count (WBC)	4,300 – 10,800 cells/µL/cu mm
Dr. A.H. Serdar	Reference